Deze Website over de Chinese ISS is nog in ontwikkeling.
In de loop van de tijd zullen er meerdere
onderwerpen aan de orde worden gesteld.
**********
Klik op de foto voor een YouTube filmpje over de bouw van Tiangong-3
Tiangong-3
(Let op het aantal segmenten van de zonnepanelen per module, deze verschillen met de voorgaande missies.)
Observing of the Chines Space Station
Tiangong can be spotted with the naked eye !! click here
Inleiding
Over o.a. namen van Chinese ruimtevaartuigen
Tianhe (basismodule, core-module)............ met de CZ-5B rocket
Shenzhou (bemanning, crew vehicle) -12/-13/-14/-15...... met de CZ-2F rockets
Tianzhou (vracht, cargo ship) -2 /-3/-4/-5 (TCM)...... met de CZ-7 rockets
Wentian en Mentian (onderzoeksstations)....... met de CZ-5B rocket
Xuntian (ruimtetelescoop)
Lyappa (montage arm)
------------------
Wat ging er aan vooraf
In maart 1986 stuurden 4 hooggeplaatste technologen, een voorstel naar hoge partij- en regeringsleiders,
waaronder Deng Xiaoping met als titel:
"Recommendations Concerning Research to Keep Pace with Foreign Strategic High Technology Development"
De later bekende 863-programma. Het meest ambitieus wetenschappelijk en technologisch plan.
In oktober 1986 werd een bemande ruimtevlucht in dit programma opgenomen.
In februari 1987 werd het "863 Space Expert Committee" opgericht.
En op 21 september 1992 werd de bemande ruimtevluchtprogramma (Project 921) goedgekeurd.
1993 werd de opdracht verstrekt, om een ontwerp van een ruimtestation te maken.
Drie expertgroepen gingen hiermee aan de slag. (Comprehensive, Space Station en Heavy Launch Vehicle).
Er werden vervolgens 3 voorstellen gepresenteerd.
In 1996 werd het plan voor de ontwikkeling van een ruimtelaboratorium en ruimtestation ondertekend.
Men ging vervolgens doelgericht en voortvarend aan de slag, met als resultaat, dat
in juli 2011 het lanceringscampagne begon van de TIANGONG-1 ruimtelaboratorium.
Ook startte toen de SHENZHOU-8 ruimtevaartuig (zonder bemanning).
Maar helaas, september 2011 werd de Taingong-1 missie vertraagd.
De CZ-2C draagraket slaagde er niet in, zijn nuttige lading in de geplande baan te brengen,
daar de 2e trap van de raket motorstoring opliep.
De verdere ontwikkeling van de Tiangong-1 liep daardoor vertraging op.
Op 29 september 2011 werd Tiangong-1, bovenop de CZ-2F draagraket gelanceerd.
Lancering van de Tiangong-1 op 29-09-2011 met een CZ-2F (T1) draagraket
vanaf Pad 921 van het Jiuquan Satellite Launch Center (21:16 CST)
foto van Lintao Zhang
Het rendez-vous docking systeem moest uitgeprobeerd worden en daarvoor werd er
op 1 november 2011 de Shenzhou-8 gelanceerd. Na 5 omloopmanoeuvres in 44 uur tijd,
bereikte het ruimtevaartuig de Tiangong-1 op 52 km. afstand.
De missies Shenzhou 5, 6 en 7 hadden geen koppelingen met een ruimtestation.
Op 2 november kwam er een eerste automatische contact en op 14 november werd er een
ontkoppeling gerealisseerd, die daarna nog eens gevolgd werd met een automatische koppeling.
Daarna verliet Shenzhou-8 de Tiangong-1 en lande op 17 november 2011.
De eerste koppeling met ruimtevaarders aan boord vond plaats met de Shenzhou-9.
Op 16 juni 2012 werd de Shenzhou-9 gelanceerd met 3 ruimtevaarders,
waaronder de eerste Chinese vrouwelijk astronaut Liu Yang. Via de automatische piloot
en met de hand vonden de koppelingen plaats. Regelmatig werd daarbij losgekoppeld en
vanaf kleinere en grotere afstanden weer kontakt gemaakt met de Tiangong-1.
Op 29 jumi 2012 kwam de capsule met de 3 astronauten door de sterke wind,
16 km van het beoogde landplaats terug op Aarde.
Vervolgens zien we op 11 juni 2013 Shenzhou-10 met 3 astronauten op weg naar
de Tiangong-1 Twee dagen later, begon het ruimtevaartuig zijn rendez-vous docking-reeks.
De vrouwelijke astronaut Wang Yaping, gaf op 20 juni 2013 een les aan Chinese scholieren
live op de televisie vanuit het ruimtestation tijdens een baan om de Aarde. Een unieke gebeurtenis.
Op 25 juni verliet de bemaning het ruimtestation Tiangong -1 en verzegelden ze het luik.
Kort na de ontkoppeling voltooide Shenzhou-10 een 180 gr. manoeuvre om Tiangong-1,
die ongeveer 2 uur in beslag nam. Op 26 juni 2013 werd er veilig geland in Binnen-Mongolie.
Tiangong werd ontworpen voor een operationele levensduur van 2 jaar.
Na 2013 werd het ruimtestation in een slaaptoestand gezet. Men ging daarna onderzoeken,
wat de levensduur van de belangrijkste componenten zouden kunnen zijn.
Op 21 maart 2016 verloor men het contact met Tiangong-1 en dit betekende,
dat het ruimtestation ongecontroleerd op Aarde zou neerstorten.
De terugkeer liep met een sisser af. Op 2 april 2018 kwamen er brokstukken terecht in de Grote Oceaan.
Tiangong-1 kwam in brokstukken neer in het zuidelijk gedeelte van de Grote Oceaan.
Gebied met mogelijke brokstukken.
Op 4 mei 2017 verklaarde China aan de VN, dat Tiangong-1 buiten werking was,
maar nog wel functioneerde.
15 september 2016 werd de opvolger Tiangong-2 gelanceerd.
Shenzhou-11 vertrok daarna met 3 taikonauten op 17 oktober 2016 naar Tiangong-2.
Op 18 november 2016 keerden ze weer terug op Aarde.
De koppeling met de Tiangong-2 module verliep succesvol.
Volgens planning verbrande Tiangong-2 op 19 juli 2019 in de dampkring boven de Grote Oceaan.
------------------------
The Shenzhou missions met 'taikonauts'.
Wang Yaping (geb. 27-01-1980)
In 2013 werd zij de 2e Chinese vrouw in de ruimte (na Liu Yang in 2012)
Haar eerste vlucht was met de Shenzhou-10
Ze is moeder van een 5 jarig dochtertje, waaraan ze beloofd heeft
om sterren voor haar mee terug te nemen.
Wang Yaping is de eerste Chinese vrouw die een ruimtewandeling heeft gemaakt.
Het is de bedoeling, dat ze nu 6 maanden in de ruimte zal verblijven.
De Ruimte Capsule Shenzhou bestaat uit 3 modules.
Een orbital module met eigen stuwraketten en stuursystemen
die zelfstandig in de ruimte kan blijven (afwijkend met een Sojoez)
Een descent module (Re-entry) voor terugkeer naar de Aarde
en een service module (Service) die ook als een ruimtestation kan fungeren.
Shenzhou - 12 en de logo is van Shenzhou-5
Shenzhou-12
Bij terugkeer naar de Aarde kruipt de bemanning in de Re-entry module (descent module)
Dit middenstuk heeft een hitteschild. De Orbital module en de Service module verbranden daarna in de dampkring.
Opmerkelijk is wel, dat de Shenzhou lanceringen alleen kunnen plaatsvinden in de herfst en de lente
van het Noordelijk halfrond, omdat de weersomstandigheden dan geschikt zijn voor de
vier schepen, die als volgstations fungeren.
1 van de vier mobiele "Yuan Wang" volgstations (schepen)
Yuan Wang 1 is gestationeerd in de Gele Zee
Yuan Wang 2 ligt in de buurt van Frans Polynesie
Yuan Wang 3 ligt voor de kust bij Namibie
Yuan Wang 4 is gestationeerd ten Westen van Australie
Verbindingssatellieten Tianlian -1,-2,-3.
Tiangong-1
(2011-2018)
10,4 meter lang,
contact verloren en verdween in de Stille Zuidzee op maandag 2 april 2018
Gelanceerd in 2011
Doel om aanleg- en baanexperimenten uit te voeren.
In feite zou hij in 2017 terugkeren, maar dit is vertraagd, was waarschijnlijk
niet meer onder controle. Chinese media spraken dit tegen.
Tiangong-2
(2016-2019)
Gelanceerd in september 2016 vanuit de Gobi-woestijn (ruimtevaartcentrum in Jiuguan
kwam op 19 juli 2019 terug naar de Aarde ten Oosten van Nieuw-Zeeland
Ze was bedoeld om 2 jaar een baan om de Aarde te blijven.
Deze was geavanceerder dan de Tiangong-1
2 astronauten brachten 30 dagen aan boord door nadat ze met het ruimtevaartuig
Shenzhou-11 waren aangemeerd en weer zijn vertrokken.
Shenzhou-11
Ze was uitgerust met een loopband en een koelkast.
De ruimtevaarder keerden in november 2016 terug naar de Aarde.
Ook werd voor het eerst een vrachtruimteschip gelanceerd (Tiangzhou-1)
om Tianong-2 automatisch van brandstof te voorzien (20 april 2017).
=====================
En waar zijn we nu, november 2022
Tiangong-3 (YouTube link)
(2021-xxxx)
Dit ruimtestation bestaat nu uit 3 hoofd-modules van elk 22 ton, die alleen door de "Long March" raket CZ-5B in de ruimte gebracht kon worden.
Deze draagraket werd een mislukking in juli 2017 en daardoor is er vertraging opgetreden in dit project.
De correcties en aanpassingen op de CZ-5 draag-raket, heeft een lange tijd in beslag genomen.
Een 2e testvlucht was succesvol en de raket viel terug in mei 2020 bij Ivoorkust.
Het ruimtestation dient straks ook als reparatiewerkplaats voor de optische telescoop Xuntian.
Het
Chinese ruimtestation wordt ook vaak het Tiangong-ruimtestation of
gewoon "Tiangong" genoemd.
Het moet niet worden
verward met de veel kleinere Tiangong-1 en Tiangong-2 experimentele
stations die in de jaren 2010 werden gelanceerd.
Tianzhou-2
Op 29 mei 2021 is het Tianzhou-2 vrachtschip succesvol gelanceerd, met de Long March 7 draag-raket.
(2x uitgesteld door problemen met de sprinklerinstallatie en een stroomstoring).
(Ondertussen is Tianzhou-3 op 20 september 2021 gekoppeld aan de Tianhe core module)
De Tianzhou heeft een 3-segments zonnepaneel en de Tiangong heeft er 4.
Ook heeft de Tianzhou 4 draaibare motoren en de Tiangong 2 heeft er 2.
Op 10 mei 2022 koppelde de Tianzhou-4 aan de Tianhe en op 9-11-2022 werd deze
losgekoppeld om plaats te maken voor de Tianzhou-5 die op 12 november-2022 in rekord tijd koppelde
aam de Tianhe.
Tianzhou-3
 Cargo Tianzhou 4 (10-5-2022 till 9-11-2022)
|
 Cargo Tianzhou 5 (12-11-2022)
|
Op 17 juni 2021 heeft de missie met Shenzhou-12 reeds plaatsvinden, om 3 astronauten
naar de Tiangong te brengen en gaan koppelen aan de "forward" ring.
(Ondertussen is deze missie zeer succesvol verlopen en is op 16 oktober 2021
Shenshou-13 gearriveerd bij Tiangong-3).
Core Module 1 Tianhe (Harmony of Heaven)
Tianhe
Shenzhou-13
In de periode 15 oktober 2021 t/m 16 april 2022
Shenzhou-14
Vanaf 5 juni 2022 is dit de 3e expeditie naar het Tiangong ruimtestation.
Later dit jaar (nov. 2022) komt daar nog de Shenzhou 15 bij.
Shenzhou 15
Tianhe is tot nu toe bezocht door drie afzonderlijke driekoppige bemanningen.
De meest recente, Shenzhou-14, arriveerde op 5 juni en zal toezicht houden op de komst
van Wentian en Mengtian, een andere 22-tons experimentmodule die gepland staat voor lancering in oktober.
De komst van de laatste zal het geplande T-vormige ruimtestation Tiangong voltooien,
hoewel China heeft gesuggereerd dat het dit ruimtestation later zou kunnen uitbreiden tot zes modules.
De twee wetenschappelijke modules, Wentian ("Zoek naar de hemel")
en Mengtian ("Dromen van de hemel"),
kunnen niet rechtstreeks aanmeren op hun geplande radiale poortlocaties.
Daarom zal elke module een Russische Lyappa-robotarm dragen
- zoals de robotarm die ook op de Mir voor hetzelfde doel werd gebruikt -
om de module van de voorste poort naar zijn respectieve permanente
locatie op een radiale poort van Tianhe's te kunnen verplaatsen, de docking-hub.
Officiele tv-uitzending CCTV van de lancering van de Tianhe-module
Module 2 Wentian (Quest for the Heavens)
LCM (Laboratory Cabin Module)
De module werd op 24 juli 2022 gelanceerd en gekoppeld aan stuurboord (rechts) t.o.v. de Tianhe module.
Op 25 juli om 02:03 UTC opende de bemaning van de Shenzhou 14 het luik en ging voor het eerst de module binnen.
De werkcabine van Wentian is verreweg de grootste enkelvoudig afgesloten cabine,
inclusief drie slaapruimtes en één sanitaire ruimte.
Na het aanmeren zal het ruimtestation plaats kunnen bieden aan zes astronauten.
Bijvoorbeeld wanneer de Shenzhou-15-missiebemanning de Shenzhou-14 zal ontmoeten
Naast de 22 interfaces heeft het Wentian-lab ook acht experimentele kasten gehuisvest.
Men zal zich voornamelijk richten op de studie van de levenswetenschappen in de ruimte,
die de groei, ontwikkeling, genetica en veroudering van meerdere soorten planten,
dieren en micro-organismen onder ruimteomstandigheden kan ondersteunen.
Er zijn meer dan 10 onderzoeksrichtingen gepland
en er zijn meer dan 40 wetenschappelijke projecten opgezet voor Wentian.
De luchtsluiscabine heeft een unieke vorm - vierkant van buiten maar rond van binnen.
Het is een "opgewaardeerde versie" van die in de kernmodule, die de "paskamer"
voor astronauten uitbreidt om in ruimtepakken te veranderen en zich voor te bereiden
op hun ruimtewandelingen, en een poort met een diameter van één meter,
waardoor dit een gemakkelijkere uitgang en toegang is voor de astronauten,
terwijl ze ook grotere apparatuur buiten buiten het ruimtestation kunnen brengen
Daarom wordt de luchtsluiscabine van Wentian het belangrijkste vertrekpunt
voor extravehicular activiteiten, terwijl de "oude" in Tianhe als back-up zal dienen.
Ondertussen zal met twee exit-entry-cabines de betrouwbaarheid aanzienlijk worden vergroot
en de veiligheid van de taikonauten in geval van nood tijdens extravehicular werken beter wordt gegarandeerd.
Module 3 Mengtian (Dreaming of the Heavens)
LCM (Laboratory Cabin Module)
Deze kaboratorium module is op 31 oktober 2022 gelanceerd en
op 3 november 2022 aan bakboord zijde (links) met een robotarm
definitief geplaatst aan de Tianhe module.
Dezelfde dag betraden de 3 taikonauten (Shenzhou-14) deze lab-module.
Na de komst van de Mengtian-labmodule heeft China nog een bemande ruimteprestatie in 2022.
Gepland voor eind 2022, zou de Shenzhou-15 bemande missie moeten lanceren en
aanmeren in de (enige overgebleven haven van het) Chinese ruimtestation-dockingknooppunt.
Dit betekent dat er een tijdje 6 taikonauten op het Chinese ruimtestation zullen zijn,
net voordat de Shenzhou-14-bemanning terugkeert naar de aarde.
De nieuwe modules zullen ook extra communicatiemiddelen, voortstuwing, energieopwekking,
EVA en woonruimte bieden, waarbij het gebied toeneemt van de huidige
50 kubieke meter tot 110 kubieke meter nadat zowel Wentian als Mengtian op hun plaats zijn
(dit is een verdere verbetering van 15 kubieke meter op Tiangong-1 en Tiangong-2).
Enkele van de nu meest opmerkelijke voordelen zijn:
1) Het vermogen om continue communicatie tussen de grond en de CSS te onderhouden.Op dit moment communiceert de Tianhe-kernmodule >90% van de tijd met de grond
via de constellatie van Tianlian GEO-satellieten, maar de communicatieantenne wordt soms gemaskeerd
(door de zonnepanelen, het stationslichaam, ...).
Deze dode zones voor communicatie zullen verdwijnen met de extra
communicatiemogelijkheden van de experimentele modules.
2) Met de nieuwe woonruimte in Wentian zal de capaciteit van het Chinese
ruimtestation toenemen tot 6 taikonauten tegelijk .
De normale bemanning zal 3 taikonauten blijven (en 6 tijdens de overdracht van de bemanning).
Een concreet gevolg van deze extra capaciteit is dat er na Shenzhou-14 continu taikonauts in de ruimte zullen zijn,
terwijl de menselijke aanwezigheid op de CSS met tussenpozen was voor Shenzhou-12 en -13.
3) Wentian heeft een speciale luchtsluiskamer voor EVA's (extra-vehicular activity)
en zal de luchtsluis vervangen van het multidocking-knooppunt, dat werd gebruikt door de Shenzhou 13 taikonauts.
4) Wentian kan ook fungeren als een controlecentrum voor de CSS
en fungeert als back-up systeem voor Tianhe-1 voor bepaalde belangrijke platforms.
5) Mengtian en Wentian hebben enorme 30 meter lange zonnepanelen,
die het grootste deel van de kracht van de voltooide CSS zullen leveren.
De Tianhe-1-zonnepanelen, die ongeveer 18 meter lang zijn, zullen t.z.t. door de robotarm
opnieuw worden ingezet en worden geïnstalleerd op de eindpunten van de Mengtian- en Wentian-modules.
6) Wentian zal ook zijn eigen (kortere) robotarm hebben voor experimenten,
die kan aansluiten bij een grotere 10 meter lange robotarm die al op Tianhe-1 aanwezig is.
Deze laatste wordt gebruikt tijdens EVA's, om zwaar materieel te verplaatsen,
ruimtestationmodules te helpen van de ene plaats naar de andere te gaan
en de buitenkant van het ruimtestation te bewaken (met camera's aan de arm,
zoals de onlangs geïnstalleerde panoramische camera vervaardigd door SAST Instituut 804).
7) De arm op Wentian is ongeveer 4-5 m lang en kan afzonderlijk van de langere arm op Tianhe-1 werken,
meestal voor gebruik in experimenten die worden uitgevoerd in de Wentian-module,
of kan anders worden gecombineerd tot één enkele arm van 15 m
Met zeven vrijheidsgraden heeft de set een hogere precisie en flexibiliteit om kleine
en middelgrote apparatuur te kunnen "grijpen",
en is in staat tot meer delicate handelingen dan de grotere robotarm met de Tianhe-module.
De systemen voor het combineren van de twee
armen zal worden geïnstalleerd tijdens een recente EVA, uitgevoerd door Shenzhou-13.
En er zijn 22 standaard adapters (zilveren vierkantjes) om de payloads te hosten.
Er is een adapter geïnstalleerd (转接件) die een directe verbinding tussen de twee armen mogelijk maakt.
Een ophangsysteem (悬挂装置) werd ook permanent geïnstalleerd
op de kleine cilindrische module van het ruimtestation.
zal de adapter worden "opgeslagen" op het ophangsysteem.
===========
Multi-Purpose
Logistics Modules
als in het NASA ISS ruimtestation. Ze worden NASA MPLM's genoemd, ofwel
Multi-Purpose Logistics Modules.
Vanwege het bovenstaande, even een kritische noot:
a) heeft CHINA patenten geschonden,
b) zijn er door China intellectuele eigendommen gestolen.
c) of door spionage hoogwaardige technologien kunnen gaan gebruiken ?
Welke informatie en kennis heeft China van Rusland en de VS "geleend" ?
Maar dan wel met aanpassingen en verbeteringen. (Info via onderstaande links)
De raketmotor (Rusland) YF100
Het dockingsysteem "APAS" 89/95
De descent module ( "Soyuz" Rusland)
De interne opbouw van het werkcompartiment (NASA MPLM)
De Lyappa arm techniek (Rusland)
Voor de werking zie dit YouTube filmpje
Dit is een 7-assige robotarm.
Kan meer dan 22 ton objecten verplaatsen.
En het kan vrij rond het hele ruimtestation kruipen.
De NASA Robot-arm kan hetzelfde als de CSS Robot-arm !!
(Niet te verwarren met de Canadarm)
De EVA hatch en railing (ISS)
Hier wordt e.e.a. uitgelegd door Zhang Bainan (chief engineer CAST)
Credit: China Central Television (CCTV)
Dit zijn de EXPRESS Racks voor de Chinese ISS:
De uitleg van elke Laboratorium Cabine Module komt t.z.t.
Het hele Chinese ISS project is allesbehalve een prestigeobject,
zo wordt het o.a. uitgerust met grote wetenschappelijke units.
Er zal o.a. onderzoek gedaan worden op het gebied van
-geneeskunde, -biologie, biotechnoloie en vloeistoffysica
Ook naar kwantum-fysica, verbranding van materialen en houdbaarheid bij hoge temperaturen.
Er is verder een rack met een cantrifuge, atoomklok, een module voor kleine experimenten.
Ook kan er onderzoek gedaan worden naar microzwaartekrachten en er is
een opslag mogelijkheid bij lage temperaturen.
De cabines bevinden zich niet alleen links en rechts in de wand, maar ook boven en onder.
Zo komen er 16 wetenschappelijke experimanten-kasten.
Deze wetenschappelijke laboratorium maken gebruik van zeer geadvanceerde technologien.
Overzicht van de Racks in de Tianhe-module
Shenzhou-12
met 3 ruimtevaarders aan boord.
Shenzhou-15
Een overzicht van hoe de verschillende modules aan elkaar gekoppeld zijn
en hoe de zonnepanelen gesitueerd zijn.
We zien hier de beide ruimtevaartuigen Shenzhou 14 en 15 en de Tianzhou 5
Xuntian telescoop ook wel de CSST module genoemd.
(Chinese Survey Space Telescope)
CSST=Xuntian telescoop, EUCLID=the new telecope 2022, WFIRST=WideFieldInfr.Red Survey Telelcope, HST=Hubble Space Telecope
Een betere weergave van de Ruimtetelescope
Reparaties of updates zijn aan de Xuntian in de toekomst mogelijk.
Nadat eind april 2021 Tianhe de ruimte is gebracht, koppelde op 29 mei 2021 het
1e ruimtevrachtschip aan de Tianhe.
Tianzhou-2
Op 20 september 2021 arriveerde
Tianzhou-3
Er volgen in de loop van de tijd nog 2 exemplaren.
Tianzhou -4 / -5
De Long March rockets family
CZ-5B
CZ-7
CZ-2F
CZ-7 CZ-2F
CZ-5B CZ-7
CZ-2F
CZ-5B CZ-7 CZ-2F
LM-5B raket
CZ-7 raket
CZ-2F raket
De CZ-2F/G is de verbeterde versie van de CZ-2F.
Let op de ontsnappingstoren op deze raket.
Het tijdschema van de opbouw van Tiangong-3 (c) GRY Zwolle 11-9-2022
Informatieve TV-uitzendingen van de CCTV-13 over de CSS
Chinese National Space Agency
De binnenste ring zijn de banen om de Aarde
De middelste ring zijn de banen naar de Maan
De buitenste ring is de baan naar Mars.
Het -A- teken, symbool boven CNSA, is "mensen"
die centraal staan bij de exploitatie van de Ruimte
De olijftakken staan symbool voor de vreedzame aanpak.
============================================
Aan bovenstaande tekst is de uiterste
zorgvuldigheid besteed.
Veel
afbeeldingen zijn (c) CNSA
Alle gegevens zijn afkomstig van openbaar toegankelijke bronnen,
(publicaties, archieven en internet).
Desondanks kunnen er best fouten in voorkomen.
Constateert u fouten en/of hebt u vragen, correcties, aanvullingen ..
of wilt u b.v. foto's van de site gebruiken
(c)
geef dit dan a.u.b. even aan mij door via het onderstaand E-mail adres.
Mijn motto in deze is: "2 weten meer dan 1".
Free only for personal and non-commercial use.
© Copyright 2019-2022 All Right Reserved.
T.R.P. van Grijfland 28-11-2022
Zwolle / Albufeira